Witamina D

Ludzki organizm syntetyzuje witaminę D z cholesterolu pod wpływem światła słonecznego. Witamina D jest związkiem rozpuszczalnym w tłuszczach, co też przekłada się na możliwość jej magazynowania. W postaci aktywnej pełni w organizmie funkcję hormonu.

Występuje w dwóch formach:

Witamina D3 (cholekalcyferol) - występuje w produktach zwierzęcych, np. Tłuste ryby, żółtka jaj, tran
Witamina D2 (ergokalcyferol) - występuje rzadko w niektórych grzybach

Cholekalcyferol wykazuje znacznie silniejsze działanie, a także łatwiej o jego dostępność, dlatego to właśnie
ten związek chemiczny, a właściwie hormon, bo takie też wykazuje działanie, zostanie poniżej przedstawiony.

Funkcje witaminy D

wpływa na mineralizację kości i prawidłowe funkcjonowanie układu kostnego
odpowiada za prawidłowy stan uzębienia
reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową
działa przeciwbakteryjnie
silnie wspomaga system immunologiczny
wykazuje działanie przeciwnowotworowe, zwłaszcza w przypadku raka okrężnicy, piersi, prostaty, węzłów chłonnych
po przekształceniu do aktywnego kalcyfediolu [25(OH)D] wykazuje działanie mocno zbliżone do silnych hormonów steroidowych
chroni przed nowotworami i wykazuje działanie wspierające układ odpornościowy
wysoki poziom witaminy D przeciwdziała depresji, stanom zapalnym, przeziębieniom, a także wielu innym chorobom

Niedobór witaminy D

Niedobór tej witaminy występuje zarówno przy niskiej ekspozycji na działanie promieni słonecznych (UVB), jak i niedostatecznej podaży wraz z pożywieniem.

Przyczynia się to do następujących skutków ubocznych:

osłabienie i wypadanie zębów
stany zapalne skóry
osłabienie organizmu, zmniejszona odporność
dysfunkcje układu nerwowego i mięśniowego
niedobór we wczesnym dzieciństwie powoduje krzywicę i nieprawidłowy wzrost kości
niedobór przyczynia się do powstania osteoporozy
jej niski poziom powiązany jest z chorobami układu sercowo-naczyniowego
zmniejszona gęstość kości
przyczynia się do cukrzycy typu 1
niski poziom witaminy D [25(OH)D] jest jedną z przyczyn występowania depresji

Nadmiar witaminy D

Rzadko spotykamy się z hiperwitaminozą spowodowaną witaminą D. Do przedawkowania zwykle dochodzi przy długotrwałym spożywaniu dużych dawek w momencie, kiedy organizm został nią już wcześniej wysycony.

Wówczas mogą pojawić się:

bóle brzucha, głowy, oczu, stawów, mięśni
osłabienie, szybkie męczenie się
nudności, biegunka

Niemniej jednak znacznie częściej obserwuje się niski poziom witaminy D i niemiłe skutki za tym idące.

Źródła witaminy D

(W przeliczeniu na 100 gramów)

Śledź 1000 j.m
Makrela 960 j.m
Żółtko jaja 240 j.m
Ser żółty do 30 j.m
Pokarm kobiecy do 8 j.m,
a także oleje roślinne, tłoczone na zimno, np. lniany

Warto wiedzieć!

Poziom witaminy D3 należy badać poprzez określenie stężenia 25(OH)D we krwi.
Optymalny poziom powinien wynosić 50-70 ng/ml (125-175 nmol/l), a najlepiej powyżej 70 ng, i nigdy nie powinien schodzić poniżej 32 ng/ml (80 nmol/l).
Aby naturalnie zadbać o jej wysoki poziom, należy w okresie letnim wystawiać się na ekspozycję słońca w godzinach 11-15.
W przypadku gdy odpowiednia jej podaż z pożywieniem jest utrudniona - warto wspomóc się dobrej jakości suplementami.

Autor: Dietetyk Sebastian Podorski